Ο φτωχός, πονηρός και ανακατωσούρης Καραγκιόζης είναι η αφορμή για το κείμενο που θα ακολουθήσει.
Και ο λόγος; Μα φέτος το καλοκαίρι, όπου δεν τον σπέρνεις ΦΥΤΡΩΝΕΙ. Άσε εκεί που το σπέρνεις...
Τι θέλω να πω; Μα, όπου και να πας έχει...Καραγκιόζη.
Δήμοι. σύλλογοι, παραλίες, κάμπινγκ...Καραγκιόζης, Καραγκιόζης και Καραγκιόζης.
Είναι ασφαλής, εύκολη και σίγουρη λύση. Για μικρούς και μεγάλους. Είναι και η κρίση! Πάει σετάκι! Ταμάμ που λένε και στα μέρη του οι Αγάδες. Όμως ...πολύς Καραγκιόζης...πάαααρα πολύς. Ακόμα και για την κρίση. Και τα σύγχρονα κείμενα, γεννήματα του προφορικού λόγου, του λόγου του τεχνίτη Καραγκιοζοπαίχτη, αχταρμάς με τα χοντροκομμένα σύγχρονα αστεία...με διχάζουν, με προβληματίζουν ...και ο κόσμος δίπλα μου γελά...ξεσπά και ο Καραγκιόζης ...ξαναχτυπά, γίνεται πάλι τρέντι και μοντέρνος και σύγχρονος.
Κομμάτι της λαϊκής παράδοσης, της προφορικής λογοτεχνίας μας, μιας τέχνης μοναδικής και σπουδαίας με κέρδισε περισσότερο στη μελέτη της δομής, των ηρώων, των έργων και των ημερών του, ως τέχνη και τεχνική και λιγότερο ως θέαμα.
Ναι, το ομολογώ, από μικρή, όταν έβλεπα Καραγκιόζη ένιωθα μια δυσφορία, μια πλάκα στο στήθος, μια στεναχώρια.
Μεγάλωσα με Καραγκιόζη, τον έπαιζε η τηλεόραση, τον φέρναν στο σχολείο και στην πλατεία του χωριού. Μετά ο Καραγκιόζης ξέπεσε λίγο, δεν έσβησε απλά πήγε λίγο στην άκρη. Πως να μιλήσεις για ανέχεια και φτώχεια όταν τα έχεις ΟΛΑ!
Τι να τον κάνεις; Πολύ μίζερος, πολύ πονηρός, πολύ φτωχός, πολύ ανεξάρτητος. Τι να σου πει στις δεκαετίες που πέρασαν; Όχι πολλά.
Τώρα τον ξαναβγάλαμε από το ντουλάπι, νέοι καραγκιοζοπαίχτες, φανταχτερές φιγούρες, φωνές δυνατές με τη βοήθεια της τεχνολογίας και κόσμος, πολύς κόσμος που γελάει, γελάει, γελάει. Με αστεία χοντροκομμένα, σεφερλίδικα και φθηνά.
Είμαι διχασμένη. Είναι καλό ή κακό που ο Καραγκιόζης ξαναδυναμώνει; Είναι καλό που η κρίση τον επαναφέρει και τον ξανακάνει με νέους όρους, έναν παλιό ήρωα με νέα χαρακτηριστικά, εκείνα του σύγχρονου νεοέλληνα;
Τι να πω; Δεν ήμουν ποτέ fan του Καραγκιόζη (πολύ πονηριά, πολύ καπατσοσύνη, ελάχιστη αλήθεια, κτλ κτλ) αλλά τον σεβόμουν σαν ένα είδος της λαϊκής μας τέχνης.
Τώρα; Τώρα, τι να κάνω να αισθανθώ καλά που τα παιδιά μας ανακυκλώνουν το πρότυπο του πονηροφατσάκια που καταφέρνει πάντα να τη σκαπουλάρει.
Όχι, θέλω άλλα πρότυπα, άλλα ήθη. Τον σέβομαι τον Καραγκιόζη αλλά ως λαϊκό παραδοσιακό ήρωα με την ιστορία που σέρνει πίσω του. Δεν θέλω όμως να τον βλέπω το 2013 και μάλιστα στην υβριδική του μορφή ντυμένο με την αποτυχία και την κακομοιριά που μας έφερε ως εδώ.
Σάββατο, 7 Σεπτεμβρίου 2013
Μαρία Παπανικολάου